Kim jest prosument i ile zarabia?

Prosument jednocześnie produkuje i konsumuje energię elektryczną z odnawialnych źródeł energii. Kto może nim zostać, jakie warunki trzeba spełnić i jak rozliczać się z zakładem energetycznym? Zobacz, kim jest prosument i ile zarabia dzięki instalacji fotowoltaicznej.

Prosument – kim jest według OZE?

Według definicji ustawy o Odnawialnych Źródłach Energii prosument to osoba fizyczna lub przedsiębiorca, który: 

• produkuje energię elektryczną, korzystając z Odnawialnych Źródeł Energii,
• jest odbiorcą końcowym wyprodukowanej przez siebie energii i zużywa ją na własne potrzeby, 
• produkuje energię elektryczną w instalacji o maksymalnej mocy do 50 kWp,
• magazynuje i przekazuje nadwyżki energii do sieci energetycznej, a następnie je rozlicza, 
• jeśli należy do podmiotów gospodarczych, sprzedaż energii elektrycznej nie stanowi przeważającej części jego działalności.

Obecnie w Polsce funkcjonuje kilka typów prosumenta poza klasycznym: 

• prosument zbiorowy, 
• prosument lokatorski. 

W planach jest również utworzenie prosumenta wirtualnego.

Prosument lokatorski 

Rozwiązanie dla spółdzielni, wspólnot mieszkaniowych i TBS, które istnieje od października 2023 r. Energia elektryczna z fotowoltaiki służy do zasilania części wspólnych budynków wielolokalowych. 

Istnieją dwie formy rozliczeń: 

• obniżenie rachunków za energię elektryczną, 
• przelew pieniężny o wartości wprowadzonej energii na wskazane konto.

Prosument lokatorski otrzymuje na swój rachunek 100% wartości wprowadzonej energii. Dzięki temu może instalować większe systemy PV (do 50 kW) i odprowadzać duże nadwyżki do sieci dystrybucyjnej.

Zgromadzone środki przeznacza na: 

• zakup energii elektrycznej, 
• obniżenie opłat na:some text
  • fundusz remontowy, 
  • energię elektryczną, 
  • ogrzewanie, 
  • gaz, 
  • administrację,
  • usługi sprzątania

Dotyczy to budynków z właściwą instalacją OZE, a także tych budynków mieszkalnych, których częściami wspólnymi zarządza prosument lokatorski. 

Prosument zbiorowy 

Tworzą go osoby z jednego bloku, kamienicy lub innego budynku wielorodzinnego, którzy wspólnie założyli instalację do 50 kW lub do 1 MW i z niej korzystają.

Wyprodukowaną energię rozdziela się między prosumentów wprost proporcjonalnie do ich udziału w całkowitej mocy instalacji. Energia pokrywa zapotrzebowanie części wspólnych, lokali mieszkaniowych i przedsiębiorstw (np. lokali usługowych na parterze budynku). 

Prosument zbiorowy rozlicza się w systemie net billingu, zgodnie z udziałami, a w rozliczeniu rocznym odzyskuje do 20% niewykorzystanej energii.

Prosument wirtualny 

Póki co prosument wirtualny pozostaje w fazie koncepcji, choć status ten miał zostać wprowadzony już w lipcu 2024 r. Dotyczy osoby lub podmiotu, który wykupuje udziały w farmie fotowoltaicznej, maksymalnie do wysokości 50 kW. Jednym słowem – źródło produkcji energii znajduje się gdzie indziej niż punkt poboru energii. 

Prosumentem wirtualnym mogą zostać m.in.: 

• deweloperzy, 
• zarządcy i właściciele budynków,
• administratorzy obiektów sakralnych, 
• wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe,
• TBSy. 

Trudno w tej chwili wyliczyć potencjalne zyski i czas zwrotu z inwestycji. Na pewno prosument wirtualny będzie kupował energię w cenie rynkowej według jednej z taryf, ale obniży koszty, odliczając wartość energii sprzedanej na podstawie ceny godzinowej z giełdy energii. 

Uzysk trafi na depozyt prosumenta do rozliczenia w ciągu 12 miesięcy. Jeśli w koniec okresu rozliczeniowego w depozycie nadal będą pozostawać środki, prosument wirtualny otrzyma 20% zwrotu na konto.

‍

Masz problem z fotowoltaiką? Wykonaj nasz audyt i sprawdź, co wymaga poprawy

Ile pieniędzy zarabia prosument na fotowoltaice?

Zyski z bycia prosumentem zależą od systemu rozliczeń. A ten w dużej mierze wynika z daty założenia fotowoltaiki: 

• net metering to pierwszy system rozliczania fotowoltaiki, w którym za 1 kWh oddaną do sieci odbierasz:some text
  • 0,8 kWh przy instalacji o mocy do 10 kW,
  • 0,7 kWh przy instalacji o mocy powyżej 10 kW.

Czyli w sieci zostaje 20-30% „Twojej” energii, a Ty korzystasz z pozostałych 70-80%. Jeśli zużyjesz nadwyżki w net meteringu, kolejne kWh dokupisz po aktualnych cenach energii elektrycznej.

• net billing obowiązuje instalacje założone po 1 kwietnia 2022 r. Nadwyżki energii rozlicza się na podstawie stawki średniomiesięcznej, ustalanej na giełdzie lub na podstawie stawki godzinowej (wprowadzonej 1 lipca 2024 r.)

W pierwszej połowie 2024 r. ceny odsprzedaży nadwyżek energii do sieci dystrybucyjnej wynosiły średnio 0,30 zł/kWh, a zakupu oscylowały wokół 0,80-1,33 zł/kWh. Szerzej o stawkach za prąd piszemy tutaj: Ile płaci PGE za 1 kWh z fotowoltaiki?

Żeby zarobić na odsprzedaży w net billingu, prosument musiałby oddać ok. 5 razy więcej kWh do sieci, niż pobrać, a do tego dochodzą stałe opłaty, takie jak handlowa czy dystrybucyjna, które zakład energetyczny dolicza do faktury.

Więcej o rozliczeniach z energetyką, obecnych i planowanych, przeczytasz tutaj: Jak wygląda rozliczenie prosumenta? W przypadku mikroinstalacji i instalacji łatwiej mówić o oszczędnościach płynących z własnej fotowoltaiki. Zwłaszcza jeśli prosument stosuje świadomą autokonsumpcję i używa magazynów energii. 

Zarobki na wielką skalę dotyczą właścicieli instalacji OZE, czyli przedsiębiorstw posiadających farmy fotowoltaiczne. Zobacz, ile wynosi Podatek od farmy fotowoltaicznej w 2024 roku

Czy opłaca się zostać prosumentem?

Jak zatem wygląda opłacalność fotowoltaiki? Na sprzedaży nadwyżek energii do sieci raczej się nie zarabia. Jednak bycie prosumentem niesie ze sobą inne zalety, takie jak: obniżenie rachunków za prąd, uniezależnienie się od dostaw sieci publicznej, rezygnacja ze starego i nieopłacalnego źródła energii, a tym samym ograniczenie emisji dwutlenku węgla do atmosfery.

‍